“Zo mooi om te zien wat de bieb kan betekenen”

Anita Ruder, Directeur-bestuurder

“Het was een goed jaar.” Anita Ruder, directeur van KopGroep Bibliotheken kan niet anders concluderen. 2024 was een jaar van nieuwe medewerkers en nieuwe samenwerking, een jaar dat bol stond van de activiteiten én een jaar waarin het ledenaantal groeide. Maar het was bovenal een jaar van maatschappelijke impact. “Bijdragen aan gelijke kansen voor iedereen. Dat is een van onze belangrijkste uitgangspunten.”

In de afgelopen jaren is er veel gebeurd binnen KopGroep Bibliotheken. In positieve zin. De maatschappelijke opdracht is in de loop der tijd veranderd en KopGroep Bibliotheken zette daarnaast hoog in op beleid, personeel en kwaliteit. Het wierp zijn vruchten af. Anita: “We zijn een schip dat op koers ligt. Dat is goed om te merken. Ik heb in 2024 noodgedwongen een periode vanuit huis moeten werken. Maar ik weet, als ik uitval, dan staat er iemand op de brug. Als ergens anders iemand omvalt, nemen de collega’s het over. Dat is een rijk en geruststellend gevoel. Daarbij weet iedereen, net als op een schip, wat hem of haar te doen staat.” Anita hecht grote waarde aan de medewerkers, vaste en vrijwillige. “Ze zijn allemaal even belangrijk om het schip te laten varen.”

Aan boord

KopGroep Bibliotheken is altijd een organisatie geweest die medewerkers aan zich kon binden. Dat betekende in 2023 een uitstroom van meerdere pensioengerechtigden. Ook ontstonden er nieuwe functies. “We dachten dat 2023 het jaar van de nieuwe medewerker zou worden”, vertelt Anita. “Dat was het ook, maar in 2024 namen we zo mogelijk nog meer nieuwe mensen aan. De krapte op de arbeidsmarkt is groot, dus ik ben er heel trots op dat het is gelukt om alle vacatures te vervullen.” En niet alleen dat. “Het is een uitdaging om mensen te vinden die echt de juiste persoon op de juiste plek zijn. Als je genoegen neemt met nét niet passend, krijg je het als een boemerang weer terug. Een kwestie van lange adem soms, maar we hebben weer een heel mooie club van mensen bij elkaar.” Anita vindt het waardevol dat een deel van die mensen niet uit het bibliotheekwezen komt. “Ze nemen hun eigen ervaring, expertise en netwerk mee, bijvoorbeeld vanuit de gemeente. Nu we nieuwe stappen maken in de gemeente Hollands Kroon is het ontzettend waardevol om iemand als Mara Bosman in het MT te hebben. Zij heeft voor gemeentes en ook voor de gemeente Hollands Kroon gewerkt. Ze kent de mensen en de processen. Dat helpt enorm.” Er zijn ook nieuwe medewerkers die wél voor bibliotheken hebben gewerkt. “Die brengen ervaring, flow en nieuwe ideeën met zich mee. Verder ben ik heel blij dat we weer een aantal jonge mensen konden aannemen.

”Dan is het zaak om van al die nieuwe bemanningsleden weer een organisch geheel te maken, vertelt Anita. “En dat lukt gelukkig heel goed.” Van de mogelijkheid mee te lopen in een lunchwandeling tot het pizzaoverleg, doet KopGroep Bibliotheken haar best om medewerkers bij elkaar te brengen. “Elkaar leren kennen en inzicht krijgen in wat de ander binnen de organisatie doet, helpt mensen verbinden.”

KopGroep heeft ook een zogeheten onboardingsprogramma. “Nieuwe medewerkers krijgen daarin allerlei informatie en we zorgen dat ze kennismakingsgesprekken plannen met mensen die voor hun functie belangrijk zijn. We trekken vaak mensen aan die graag meteen de mouwen opstropen, maar het is ook belangrijk even de tijd te nemen om te landen in een organisatie.”

Ons

KopGroep Bibliotheken heeft vestigingen op Texel, in Den Helder, Schagen en Hollands Kroon. De mogelijkheden in dienstverlening worden voor een groot deel bepaald door de middelen die elke gemeente afzonderlijk toekent. Anita: “We hebben lang last gehad van de bezuinigingen die jaren geleden zijn doorgevoerd in Hollands Kroon. Inmiddels is daar veel veranderd. Er is bijvoorbeeld een nieuwe cultuurvisie geschreven, waarin de bibliotheek een belangrijke rol speelt. Daardoor is er vanaf 2025 meer geld beschikbaar gekomen. En met het oog op de zorgplicht die gemeentes vanaf 2026 aan bibliotheken hebben, heeft Hollands Kroon daarnaast een SPUK, een Specifieke Uitkering, aangevraagd bij het Rijk om alvast een begin te maken. Zo konden we in 2024 voor het eerst in deze gemeente een vaste medewerker aannemen.” Tot voor kort waren er op de coördinerende functies na, alleen vrijwillige medewerkers. “Die zijn heel belangrijk, maar we willen ook in Hollands Kroon meer neerzetten dan alleen het uitlenen van boeken. En dat zonder de vrijwillige medewerkers te overvragen.” De publieksfunctie van de bibliotheek zit in de uitleen van boeken, maar ook in informatievoorziening, activiteiten en een plek om te werken, studeren of ontmoeten. Anita: “Ik ben heel blij dat we dat langzaam ook in Hollands Kroon kunnen opbouwen.” De eerste ontwikkelingen zijn al zichtbaar. “Hollands Kroon heeft inmiddels twee eigen Taalhuizen. Voorheen moesten mensen uit Hollands Kroon naar Schagen. Wanneer je moeite hebt met de Nederlandse taal is dat nou precies iets wat lastig is om te ondernemen."

2024 was ook het jaar van het Thijssehuis op Texel. De bouw heeft helaas vertraging opgelopen, maar ondertussen bouwen de bestuurders van Artex, Young4Ever en KopGroep Bibliotheken achter de schermen door aan de invulling. “Het is een heel coöperatief geheel. We komen minimaal eens per maand bij elkaar om steeds een thema te bespreken en afspraken te maken. Van communicatie tot ICT tot inventaris en financiën. En dan is het heel fijn te merken dat een boekenkast niet van mij is, maar van ons. Want het is óns Thijssehuis.”

Samen

KopGroep Bibliotheken had ook in 2024 weer een ruim aanbod aan diensten en activiteiten op het gebied van taal- en digitaalvaardigheid. Een deel daarvan komt uitgebreid aan bod in dit jaarverslag, maar Anita noemt ook graag een paar andere. “De CreaKidzClub in Julianadorp is bijvoorbeeld een leuk nieuw initiatief en we hebben de maandelijkse exposities van lokale kunstenaars in Schagen. We organiseerden mee aan Keti Koti en Internationale Vrouwendag in Den Helder. Daarvoor kwam Saskia Goldschmidt langs. Ook ‘Schrijver op Bezoek’ met Tommy Wieringa was een groot succes. En tijdens de Week van Lezen en Schrijven hebben we een mooie voorstelling in huis gehaald over laaggeletterdheid. Deze voorstelling was met name bedoeld voor doorverwijzers en liet zien waar mensen tegenaan lopen als ze niet kunnen lezen en schrijven.” KopGroep Bibliotheken organiseert ontzettend veel, beaamt Anita. “Maar programmeren doe je samen. Intern en extern. In dit soort activiteiten zijn partnerorganisaties heel belangrijk.”

Hoewel de rol van de bibliotheken al een tijd flink verandert, is er ook goed nieuws op het gebied van de kerntaken. “We groeien. Er zijn meer leden en met name meer jeugdleden én er wordt meer uitgeleend. We zijn heel blij dat overheden het maatschappelijk belang zien van de bibliotheek. Iedereen moet mee kunnen doen in de informatiemaatschappij en iedereen moet zich een leven lang kunnen ontwikkelen. Juist daarom is de bibliotheek er voor het bevorderen van de leesvaardigheid en het leesplezier. Het is mooi en hoopgevend om te zien dat onze inzet in de voor- en vroegschoolse educatie, op het consultatiebureau en op scholen effect heeft.”

KopGroep Bibliotheken ligt dus op koers. Iedereen is aan boord en het doel is helder. Uit de aanbevelingsscores blijkt ook dit jaar dat de bezoekers die koers waarderen. Anita: “Natuurlijk zijn we daar blij mee. Maar nét datgene wat je in een cijfer niet kunt uitdrukken is eigenlijk het belangrijkste. De bieb kan echt iets voor mensen betekenen. Dat is zo mooi om te zien. Dat willen we delen.”